İşitme cihazlarındaki kanal ve bant nedir?
İŞİTME CİHAZLARINDAKİ KANAL VE BANT NEDİR?
İşitme cihazı üreticileri ürettikleri işitme cihazı modellerinde farklı sayıda bant ve kanaldan söz ederler. Çoğu zaman birbiri yerine kullanılan kavramlar birbirleriyle iç içe oldukları halde başka olguları ifade ederler.
Bir işitme cihazının frekans cevabı vardır .Yani amplifikasyona(yükseltmeye) belli bir frekansta başlar ve belli bir frekansta amplifikasyon (yükseltme)sonlanır. Buna frekans aralığı veya frekans cevabı deniyor.
Örneğin : 100 Hz- 6000Hz gibi .
Burada işitme cihazının 100 ila 6000Hz arasındaki frekanslarda kazanç sağladığı ifade ediliyor.
İşitme cihazı üreticileri yapılacak elektronik işlemleri sınıflandırabilmek için bu geniş aralığı parçalara bölerler. Ortaya çıkan her bir bölüme bant denir.
Örneğin 6 bantlı bir cihazdan söz ediliyorsa cihazın frekans aralığı 6 parçaya bölünmüş demektir. İşte bu bölümlerin her birine ayrı ayrı veya bantları gruplandırarak yerleştirilen kompresyon ayarlamalarının yapılabildiği noktalara ise kanal deniyor. Bu kanallar her bir bandı birbirinden ayrı ayarlayabilecek gibi bant sayısı kadar da kullanılabiliyor,bantlar ikişer, üçer veya dörder şekilde gruplandırılarak her bir guruba bir kanal da yerleştirilebiliyor.
Her iki duruma da örnek vermek gerekirse ;
A cihazı: 8 bant 8 kanallı ise bu cihazda her bir bantta belli bir orana kadar birbirinden bağımsız ayar yapılabiliyor demektir.
B cihazı 16 bant 8 kanallı ise bu cihazda ki art arda gelen iki bant birlikte gruplanmış ve her bir grup için bir kanal kullanılmış demektir.İki bantta bir kanal aracılığıyla işlem yapılıyor.
Sayılara bakarak B cihazın A cihazından sadece kanal ve bant sayılarına bakarak teknolojik olarak çok üstün olduğunu söylemek doğru olmaz.
Bahsi geçen kanal ve bant kavramı, işitme cihazı içinde birbirini tamamlayan iki unsurdur. Ancak birbirlerinin yerine ifade edilmeleri doğru olmaz..
Bant : İşlem yapılacak frekans kesimini ifade ediyor.
Kanal aracılığı ile ; maksimum ses çıkışı kontrolü çok düşük ses girdileri, orta dereceli ses girdileri, yüksek ses girdileri ,yönlenme kontrolü, feedback kontrolü , sıkıştırma oranı kontrolü vs vs yapılabilir.
Ayrıca konuşma anlaşılabilirliğinin artmasına yönelik araştırmalarda da kanal ve bant sayılarının bir cihaz için kanal sayısının 4 den fazla olduğu durumlarda belirgin bir fark gözlenememiştir.
Fakat belirli işitme kaybı türlerinde , gürültülü ortamlarda çok kanal ve bandın dinleme konforu sağladığı gözlenmiştir.
Yine özellikle çok kanallı ve çok bantlı olan işitme cihazlarında daha az kompleks olan işitme cihazlarına göre işlem hızı 2-3 ms kadar yavaş olabilir. Bu da özellikle ayırt etme skoru çok düşmemiş , hafif -orta dereceli pes frekanslarda daha iyi tiz frekanslara doğru artan işitme kayıplı hastalarda open fit(açık kanal) cihaz kullanıldığında, işlem hızı yavaşlığından dolayı hasta sesi hem kendi kulağından duyduğunu hemde işlem gecikmesi yüzünden cihazdan daha mikrofonik olarak ikinci kere duyduğunu söyleyebilir bu durumda daha az kompleks olan bir cihaz da denenmelidir.
Ayırt etmesi çok düşmüş frekansa özgü olarak sese karşı toleransı azalmış , gürültülü alanlarda fazla zaman geçiren ve dinamik aralığı frekansa göre farklılık gösteren hastalarda çok kanallı ve çok bantlı bir cihaz tercihi daha iyi sonuçlar verebilir.
İşitme cihazı alacak kişiler tarfından 10 kanallı cihaz denildiğinde genelde şöyle bir algı oluşuyor Televizyon kanalıymış gibi düşünülüp cihazın 10 ayrı proramda yada 10 ayrı ayarda çalıştarılabileceği düşünülüyor.Bu yanlış algı işitme cihazı alacakları yanıltabiliyor.
Aşağıda 5 kanallı bir cihazın ayar ekranı görtüntüsü mevcut genelde işitme cihazları 100 Hz ile 8000Hz arasında işlem yapmak üzere üretilirler .
Burada 100-8000 Hz frekans genişliğine sahip bir cihazın 4 farklı renkte gösterilen kanallarını görüyoruz.
Aşağıda 15 kanallı bir cihazın ayar ekran görüntüsü mevcut yine cihazın frekans aralığı 250 Hz ile 8000 Hz aralığında
Burada 15 farklı renkte gösterilen kanallar frekans aralığı 125-8000Hz aralığında
Üreticiler genellikle gelişmiş teknolojilerini gürültü baskılama,yönlülük ,zoom vb teknolojilerini daha çok kanallı modellerinde daha etkin kullanmışlardır.Dolayısıyla kanal sayısı belki cihazın teknoloji düzeyi hakkında bilgi verir ,ancak tek başına kanal sayısı karar verme sebebiniz olmamalıdır.